De walvishaai

VIRTUEEL DIER IN AUGMENTED REALITY

De walvishaai is een van de dieren die je kunt leren kennen tijdens de Grand Large-ervaring. De walvishaai, een reus tussen de vissen, symboliseert de kracht van de soorten van de volle zee, maar ook hun kwetsbaarheid en de noodzaak om ze te beschermen.

Hij wordt vaak vergezeld door tonijnen en makrelen, pelagische vissen die samen met hem grote migraties maken. De vrouwelijke walvishaaien migreren over kortere afstanden dan de mannetjes.

Waar vind je dit dier?

Deze pelagische haai tref je aan tussen het wateroppervlak en een diepte van 120 meter, maar hij kan ook duiken tot 1.000 meter. Hij zwemt rond in lagunes, in de buurt van inhammen en riviermondingen tijdens periodes waarin vissen en ongewervelden daar welig tieren, want zij vormen de basis van zijn voeding. De walvishaai leeft in alle tropische en gematigd warme zeeën, behalve in de Middellandse Zee. Je kunt hem spotten in de Atlantische Oceaan, van New York tot Brazilië en van Senegal tot de Golf van Guinee; in een groot deel van de Indische Oceaan en ook in de Stille Oceaan.

Hoe herken je dit dier?

De walvishaai Rhincodon typus is de grootste vis ter wereld. Zijn lengte varieert tussen 5 en 12 meter en hij kan zelfs 15 meter lang worden, dat is langer dan een autobus! Hij is evenwel kleiner dan de blauwe vinvis, het grootste zoogdier van het dierenrijk. Het massieve lichaam vertoont 3 grote richels aan de zijkant en boven de borstvinnen bevinden zich 5 verticale kieuwspleten. Die kieuwen gebruikt hij om te ademen, maar ze dienen ook om het water te filteren dat hij in grote hoeveelheden binnenkrijgt terwijl hij eet. Zijn rug is grijs-blauwachtig van kleur en bedekt met witte stippen en lijnen die een dambordpatroon vormen; zijn buik daarentegen is licht van kleur en zonder schakering. Door dit samenspel van punten en lijnen kunnen de haaien worden geïdentificeerd: elk patroon is uniek.

Wat maakt dit dier bijzonder?

Over de voortplanting van de walvishaai is weinig geweten: we weten niet waar ze paren, noch waar de vrouwtjes bevallen; we hebben geen idee hoelang de dracht duurt, hoewel sommigen suggereren dat ze zich om de twee jaar voortplanten. Ze zouden zich op ovovivipare wijze voortplanten, dit wil zeggen dat de eieren zich in de buik van het vrouwtje ontwikkelen en daar ook uitkomen, waarna mama haai levensvatbare kleine haaitjes uitstoot. De walvishaai zou geslachtsrijp zijn als hij 9 m groot is, dus op de leeftijd van 20 of 30 jaar.

Bedreiging en beschermingsmaatregel

• Deze late geslachtsrijpheid van de walvishaai weegt op de overlevingskansen van de soort en ook op deze van andere haaien. 37% van de haaien en roggen die op de rode lijst van het IUCN staan, zijn op wereldschaal bedreigd met uitsterven.
• Volgens het IUCN is het waarschijnlijk dat de globale populatie van walvishaaien met 50% is afgenomen over de laatste 75 jaar.
• Door zijn grote handelswaarde is de walvishaai een target voor de Aziatische markten: de borstvinnen en de huid worden geconsumeerd en hij wordt ook gebruikt in de Chinese geneeskunde.
• De visvangst, en met name de bijvangst bedreigen de walvishaai, net als de vervuiling of de kans om door schepen te worden aangevaren.