Wordt de biodiversiteit in volle zee dan toch eindelijk beschermd?

Het is de bedoeling om een verdrag op te stellen voor de bescherming van het mariene leven in volle zee, in de internationale wateren. Omdat de menselijke druk en de exploitatie van de natuurlijke hulpbronnen toenemen in volle zee, ver van de kust en uit het gezichtsveld van de burgers, en zodoende de voor ons leven toch zo noodzakelijke oceaan bedreigen.  Zal men uiteindelijk tot een akkoord komen? Dat is een absolute vereiste, voor de volle zee, voor het collectief belang, dat van de volledige mensheid.

De volle zee bedekt zowat de helft van onze planeet en biedt onderdak aan honderden, misschien wel duizenden soorten die zelfs nog niet zijn geïdentificeerd. Het gaat hier om een internationale ruimte die zich buiten de jurisdictie van de staten bevindt, die aan niemand toebehoort en waarvoor iedereen verantwoordelijk is.

Zonder oceaan is er geen leven mogelijk. De oceaan is de motor van de waterkringloop, produceert de helft van de zuurstof in de atmosfeer dankzij het plantaardige plankton en regelt het klimaat: hij absorbeert meer dan 90% van de warmte en 30% van de CO2-uitstoot gelinkt aan menselijke activiteiten.

Er werd lang gedacht dat de volle zee, een immense en ver afgelegen ruimte, onkwetsbaar was. Toch heeft ze te lijden onder de groeiende impact van de menselijke activiteiten. De visvangst, het maritieme transport en het leggen van onderzeese kabels voor de overdracht van 99% van ons telefoon- en internetverkeer zijn daar in opmars. De exploitatie-, innovatie- en onderzoeksmogelijkheden in volle zee zijn enorm.  Door studie van de soorten die in deze wateren leven konden al molecules en genen worden ontdekt die aan de basis liggen van nieuwe geneesmiddelen en innoverende producten voor de industrie.

Maar overexploitatie, vervuiling en klimaatopwarming vormen een gevaar voor de bewoners en de ecosystemen van de volle zee. De lucht en de oceaan hebben geen grenzen en zelfs activiteiten die op het land worden uitgevoerd, kunnen dit kwetsbare leven bedreigen. Vandaag vinden we afval op het diepste punt van de oceaan, op 11.000 meter onder het wateroppervlak!

De volle zee beter beschermen en beheren is de grote uitdaging van de 21e eeuw. Bij de Verenigde Naties is de internationale gemeenschap in 2018 gestart met onderhandelingen over de bescherming van de mariene biodiversiteit buiten de nationale jurisdicties.

Dit akkoord moet een aanvulling worden op het Verdrag van Montego Bay over het recht van de zee, waarin de grote maritieme zones worden bepaald (territoriale wateren, exclusieve economische zone, volle zee) en ook de grote principes zoals de vrijheid van scheepvaart en wetenschappelijk onderzoek in volle zee. In de internationale mariene ruimte worden twee zones onderscheiden: de waterkolom en de zeebodem, de Zone genoemd. De hulpbronnen van de Zone worden beschouwd als gemeenschappelijk menselijk erfgoed en worden beheerd door de Internationale Zeebodemautoriteit (AIFM).

Het doel van dit verdrag is het belang van het behoud van het leven in volle zee onderstrepen. Het akkoord moet de aanleg van beschermde mariene gebieden mogelijk maken, evenals de studie van de impact van de menselijke activiteiten op het milieu en een betere overdracht van de kennis en de technologie naar de ontwikkelingslanden. Verder vormt de exploitatie van de genetische rijkdommen nog een delicaat punt. De volle zee behoort aan geen enkele staat toe, de landen of bedrijven die een geldelijk voordeel halen uit hun exploitatie van die volle zee moeten dit op billijke wijze delen met de internationale gemeenschap.

Het verdrag moest in augustus 2022 ondertekend worden, maar de staten zijn het nog niet eens over bijvoorbeeld de financiële aspecten. Begin maart werden in New York, bij de Verenigde Naties, de besprekingen hervat om het akkoord uiteindelijk te voltooien. Weten de landen van de wereld wat er op het spel staat?

De aquariums die lid zijn van de UCA zijn samen verantwoordelijk voor de sensibilisering van het grote publiek over deze kwesties die essentieel zijn voor onze toekomst.

Frankrijk telt heel wat internationaal erkende actoren ter zake, publieke aquariums en oceanografische instellingen die hun engagement en hun concrete acties voor het behoud en de bescherming van de mariene biodiversiteit continu en met klem versterken en herbevestigen. Hiervan getuigt het geweldige werk dat al jaren wordt geleverd door de aquariums die lid zijn van de UCA (Union des Conservateurs d’Aquariums) en die, onder controle van de hoogste internationale autoriteiten, samenwerken aan omvangrijke programma’s: de voortplanting bij tropische en Europese vissen, het aanleggen van beschermde mariene zones of ook nog het herstel van het koraalrif in heel wat landen.

Als ontmoetingsplaats voor onderzoekers en wetenschappelijke partners dragen de aquariums ook bij aan de ontwikkeling van het onderzoek over het mariene milieu. Zo werken heel wat aquariums dagelijks samen met Franse en internationale onderzoeksorganismen voor het opzetten van wetenschappelijke en pedagogische projecten, voor het organiseren van conferenties of tentoonstellingen in verband met de oceaan.