Biodiversiteit 4mn
Wat is de grootste vis ter wereld?
Met een lengte tot 18 meter is de walvishaai de grootste van alle vissen.
Is de walvishaai een vis? Ja, het is een kraakbeenvis, het enige lid van de familie Rhincodontidae. Het is de grootste vis ter wereld, variërend in grootte van 5 tot 12 meter en soms wel 15 tot 18 meter - dat is meer dan de lengte van een bus!
Deze pelagische selachiaan, die wel 80 jaar oud kan worden, is een rustig dier. Hij beweegt langzaam en is ongevaarlijk voor mensen.
Het is een recordbrekende vis die tot 6000 liter water per uur kan filteren en een ton voedsel per dag kan inslikken. Dat is niet verwonderlijk, want de walvishaai kan wel 30 ton wegen!
Waar kun je het vinden?
De walvishaai Rhincodon typus is een grote pelagische vis die in alle tropische, gematigde en warme zeeën voorkomt, behalve in de Middellandse Zee. Hij leeft in de Atlantische Oceaan, van New York tot Brazilië en van Senegal tot de Golf van Guinee, in een groot deel van de Indische Oceaan en ook in de Stille Oceaan.
Ze worden vaak vergezeld door tonijn en makreel, andere pelagische vissen waarmee ze lange migraties ondernemen.
Hij beweegt zich tussen het oppervlak en 120 m diepte, maar kan ook duiken tot 1000 m diepte. Hij komt voor in lagunes, bij riviermondingen of riviermondingen op momenten dat er veel vis en ongewervelde dieren voorkomen, die de basis van zijn dieet vormen.
Wat eet het?
Hij voedt zich voornamelijk met plankton, algen en microscopisch kleine dieren, maar ook met kleine vissen.
Hoe voedt hij zich? Hij filtert zijn voedsel terwijl hij zwemt of staat roerloos in het midden van een school vissen voor een betere vangst. Hij slikt dan grote hoeveelheden water in die hij door zijn kieuwen leegt, die als een zeef werken om het voedsel vast te houden.
Hoe herken je het?
De walvishaai kan worden herkend aan zijn massieve lichaam dat wordt gekenmerkt door drie grote dwarslijnen en vijf verticale kieuwspleten boven de borstvinnen. Deze kieuwen zorgen ervoor dat de haai kan ademen, maar filteren ook het water dat hij in grote hoeveelheden opneemt als hij eet.
Zijn rug heeft een blauwgrijze kleur. Deze is bezaaid met witte stippen en lijnen die een dambordpatroon vormen, terwijl zijn buik een lichte, effen kleur heeft. Dit patroon van stippen en lijnen maakt het mogelijk om haaien te identificeren: elke vacht is uniek.
Deze haai kan ook worden herkend aan zijn platte kop en grote bek, die tussen 1,50 m en 2 m breed is.
Hoewel het de grootste vis ter wereld is, is hij kleiner dan de blauwe vinvis, die met 25 meter het grootste zoogdier in het dierenrijk is! De maanvis is met zijn 2 ton en een lengte van 2 tot 3 meter de zwaarste botvis.
Wat maakt het speciaal?
De walvishaai blijft een mysterieus dier, er is weinig bekend over zijn voortplanting. We weten niet waar ze paren, noch waar de vrouwtjes hun jongen baren. We weten ook niet hoe lang de draagtijd duurt, hoewel sommigen suggereren dat ze zich om de twee jaar voortplanten.
De voortplantingswijze zou ovovivipaar zijn, wat betekent dat de eitjes zich ontwikkelen en uitkomen in de buik van het vrouwtje, dat vervolgens levensvatbare babyhaaien baart. De geslachtsrijpheid zou worden bereikt wanneer de haai een lengte van 9 m heeft, rond de leeftijd van 20 of 30 jaar.
Bedreigingen en beschermingsmaatregelen
De late geslachtsrijpheid van walvishaaien heeft een negatieve invloed op het voortbestaan van de soort, net als bij andere haaien. De walvishaai staat vermeld als “bedreigd” op de rode lijst van de IUCN, die meldt dat 37% van de haaien en roggen wereldwijd met uitsterven wordt bedreigd. De walvishaai staat ook vermeld in bijlage II van CITES.
Door de hoge marktwaarde van de walvishaai is hij een gewild doelwit voor Aziatische markten: zijn vinnen en vlees worden geconsumeerd en hij wordt ook gebruikt in de Chinese geneeskunde. Visserij en bijvangst vormen een bedreiging voor de walvishaai, evenals vervuiling en aanvaringen met schepen.
Donaties aan Nausicaá
Het Nausicaá Endowment Fund en Stichting Mapelo slaan de handen ineen voor een ambitieus natuurbeschermingsproject om effectieve actie te ondernemen en meer te leren over haaien, hun broedplaatsen, migratieroutes en gedrag.
Elke bijdrage zal concrete acties in het veld financieren.