Eutrofiëring, een vorm van waterverontreiniging?

De schuimende zee is een natuurlijk verschijnsel dat verband houdt met een eencellige alg met een diameter van enkele micrometers, de Phaeocystis globosa. Als deze in grote kolonies aanwezig is, wordt er veel schuim gevormd. Deze kolonies zijn groot, en grazers zoals roeipootkreeftjes (kleine kreeftachtigen) of microzoöplankton kunnen ze moeilijk opeten, wat hun ontwikkeling verklaart.

Het is de ontbinding van Phaeocystis die zorgt voor het ontstaan van dit schuim, gestimuleerd door de wind of een woelige zee. Het slijm dat zich rondom de microalgen bevindt wordt hierbij opgeschuimd, op dezelfde manier zoals opgeklopt eiwit. Deze algen zijn niet giftig, maar ze kunnen vissers wel hinderen doordat ze hun netten verstoppen.

Dit fenomeen wordt plaatselijk ‘vert de mai’ genoemd, omdat het meestal in het voorjaar voorkomt als de dagen langer zijn en er meer licht is.

De combinatie van minerale zouten, water, koolstofdioxide en de energie van de zon zorgt voor fotosynthese en dan spreken we van fytoplanktonbloei, dit wil zeggen een sterke aangroei van plankton.

Eutrofiëring is een gevolg van overmatige bemesting. Voedingsstoffen uit meststoffen kunnen via grondwater en rivieren naar kustwateren worden afgevoerd en zo de algengroei bevorderen.

Overtollige algen gevoed door nitraten en fosfaten voorkomen dat licht doordringt en verstoren de groei van andere plantensoorten. Het stroperige slijm van de Phaeocystis hoopt zich op in de kieuwen van weekdieren en vissen, waardoor deze niet kunnen ademen of het zeewater niet kunnen filteren.

In een besloten omgeving zoals een estuarium verbruikt de afbraak van fytoplankton door bacteriën vrijwel alle zuurstof. We spreken dan van verstikking of een zuurstofgebrek in het milieu, wat gevolgen heeft voor het overleven van plant- en diersoorten.

Eutrofiëring versterkt de intensiteit en frequentie van de bloei van fytoplankton. Dit natuurverschijnsel wordt problematisch voor het mariene ecosysteem.

Menselijke activiteiten hebben invloed op dit fenomeen. We kunnen het evenwicht in de oceanen helpen herstellen door minder fosfaten te gebruiken in wasproducten, verstandig om te gaan met meststoffen in de landbouw en onze tuinen, en actie te ondernemen voor het klimaat.